NIEUW-VOSSEMEER

Status

Nieuw-Vossemeer is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de streek Baronie en Markiezaat, en maakt deel uit van de gemeente Steenbergen. Tot de gemeenteherindeling van 1997 was Nieuw-Vossemeer een zelfstandige gemeente, een gemeente die verder geen andere dorpen dan alleen Nieuw-Vossemeer omvatte. Onder het dorp Nieuw-Vossemeer vallen wel een aantal buurtschappen, namelijk buurtschap Rolaf en een deel van de buurtschap Notendaal.

Wapen

Naast wapen en vlag van de gemeente Steenbergen heeft de raad op 30 oktober 1997 vastgesteld dat de kernen Dinteloord, Nieuw-vossemeer en Steenbergen ieder ook nog een eigen dorps-, cq stadswapen en een eigen dorps- dan wel stadsvlag mogen voeren.

• Gemeentewapen: Sinds de gemeenteherindeling van 1997 is het oorspronkelijke gemeentewapen van Dinteloord en Prinsenland vervangen door het gezamenlijke gemeente Steenbergen wapen. Voor meer informatie hierover, lees hier verder.
• Dorpswapen: In de middeleeuwen bestond de heerlijkheid Vossemeer en Vrijberghe. Het symbool voor deze heerlijkheid was een vos. Van een zegel is sprake in 1433. Op dit zegel heeft de vos een paling in zijn bek, in een omschrijving van 1502 een ’mare’ genoemd. Voor op de kleding van de schutters werd een zelfde afbeelding voorgeschreven. De laatste keer dat het wapen als zodanig voorkomt is op een bord in de rederijkerskamer van (Oud-)Vossemeer uit 1612. Het vertoont het wapen van Zeeland, van Prins Maurits van Oranje en een wapen met een lopende vos. De vos was van natuurlijke kleur, de achtergrond groen.

  

  Links een zegel uit 1579 met het wapen met een schildhoofd, rechts een zegel uit de 17e eeuw met het latere wapen.
  
  In 1567 werd het huidige Nieuw Vossemeer voor het eerst drooggelegd, in 1583 ging het verloren en in 1609 opnieuw drooggelegd. Het dorp maakte tot 1809 deel uit van de heerlijkheid Vossemeer en kwam in 1809 bij Brabant. Vanaf dat moment zijn de dorpen Oud Vossemeer en Nieuw Vossemeer gescheiden. In de 16e eeuw verschijnt er een schildhoofd boven het wapen, bestaande uit 6 vlakken (zie hiervoor het rechter zegel). Verder rechts een leeuw en links een vos als schildhouders. Het schild werd gedekt met een helm, met als helmteken een korf waaruit een vos klimt.
  In 1612 is het schildhoofd verdwenen. In de loop van de 17e eeuw verschijnt een rode vos uitkomende uit blauw-witte golven, echter wel met de beide schildhouders. Het wapen is in de juiste kleuren aangevraagd, maar verkeerd verleend. De schildhouders en de kroon zijn niet verleend.
  In 1997 is het wapen door de gemeente Steenbergen bevestigd als dorpswapen voor Nieuw-Vossemeer.
  I : 16 juli 1817
  ’Golvend doorsneden : I in goud een uitkomende groene vos, II golvend gedwarsbalkt van blauw, groen en zilver van 9 stukken.’

  

Vlag

• Gemeentevlag: Sinds de gemeenteherindeling van 1997 gebruikt Nieuw-Vossemeer de gezamenlijke gemeente Steenbergen vlag. Voor meer informatie hierover, lees hier verder.
• Stadsvlag: Voor het dorp Nieuw-Vossemeer is er voor wat betreft de vlag niet veel veranderd als gevolg van de gemeentelijke herindeling op 1 januari 1997. Nieuw-Vossemeer draagt nog altijd haar eigen stadsvlag, nu dan weliswaar als dorpsvlag.
  De dorpsvlag is een afgeleide van het voormalige wapen. Het heeft twee evenhoge banen van geel en blauw, met in het midden van de gele baan een uit de blauwe baan komende groene vos, ter hoogte van 7/20 van de vlaghoogte.

  

Naam

Gemeentenaam: Het dorp Nieuw-Vossemeer is in 1567 gesticht als gevolg van de bedijking van de Hoogplaat, de polder van Nieuw-Vossemeer en de bouw van de eerste huizen. De bedijking was een Zeeuws project, ondernomen door de ambachtsheerlijkheid van (Oud) Vossemeer. Deze polder lag aan de oostkant van de Eendracht, tegenover het dorp Vossemeer, dat sindsdien Oud-Vossemeer heet.
Oudere schrijfwijzen: 1753 Nieuw Vosmaar, 1883 Nieuw-Vosmeer, 1903 Nieuw Vossemeer.
Naamsverklaring: Er zijn twee verklaringen voor de naamgeving van Nieuw Vossemeer, die overigens wel veel van elkaar weg hebben, namelijk:

• Nieuw-Vossemeer dankt zijn naam aan de heerlijkheid Vossemeer en Vrijberghe, waar het een onderdeel van was. Het Vossemeer was de naam van een grote waterstroom dat zich vroeger ter weerszijden van de Eendracht uitstrekte. Dit Vossemeer is geleidelijk ingepolderd en uiteindelijk werd de Eendracht de grens.
• De naam vindt zijn oorsprong in de waterstromen ’Vosvliet’ en ’Mare’ in de polder van Oud-Vossemeer

Carnavalsnaam: Tijdens carnaval heet Nieuw-Vossemeer ’t Vosse’ol.

Ligging

Nieuw-Vossemeer weergeven op een grotere kaart

Nieuw-Vossemeer ligt 6 km ten westen van Steenbergen, langs de Zeelandweg Oost, ook wel N257. Het dorp Nieuw-Vossemeer ligt in een in de 15e eeuw ingepolderd gebied, in de uiterste westpunt van Noord-Brabantaan het Schelde-Rijnkanaal, ook wel Eendracht genoemd. Als u boven op de dijk naast de molen De Assumburg gaat staan kijkt u uit over Oud Vossemeer. Voor de rest wordt Nieuw-Vossemeer volledig omgeven door weidse polders.

Statistische gegevens

De eerste bekende cijfers dateren van 1840 toen had de gemeente Nieuw-Vossemeer 126 huizen met 882 inwoners, verdeeld in dorp Nieuw-Vossemeer 56/392 en de buurtschappen Heensche-Molen (ged.) 20/140, Pelsendijk 16/112, Roelofsdijk 14/98 en Hoogendijk 20/140. Het CBS-gemeentenummer was 0818.
Tegenwoordig heeft Nieuw-Vossemeer ongeveer 1.000 huizen met ca. 2.500 inwoners.

Kerncijfers wijken en buurten
Gewijzigd op 20 december 2012
Gemeente / plaats / wijk	Jaar	Aantal	Aantal	Oppervlakte (ha)
		inwoners	woningen	Totaal	Land	Water
Nieuw-Vossemeer (dorp incl. polders)	2005	2.400	945	1.726	1.626/td>	100
	2008	2.360	935	1.726	1.626/td>	100
	2010	2.300	920	1.726	1.626/td>	100
	2012	2.340	.	1.728	1.627/td>	100
© Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag/Heerlen 15-3-2013

Geschiedenis

onder constructie

Recente ontwikkelingen

onder constructie

Bezienswaardigheden

• Molen de Vos in Heense Molen is een stenen korenmolen gebouwd in 1714 als opvolger van een houten standerdmolen op de grens van de ambachtsheerlijkheden Vossemeer en Steenbergen.
• Mariakapel, aan de Achterstraat 13: een bakstenen kapelletje met zadeldak uit 2004. Het kapelletje staat naast de H. Joannes de Doper Kerk en is in 2004 gebouwd, ter ere van het 40 jarig priester jubileum van pastoor B. van Schalk.
• De protestantse kerk, aan de Voorstraat 48: een zaalkerk uit 1649, voorzien van een tentdak met achtkante dakruiter, waarvan de spits voorzien is van een peer. Het kerkje werd grondig verbouwd in 1849.
• De Johannes de Doperkerk, aan de Achterstraat 13, is een neogotische driebeukige kruisbasiliek uit 1873, ontworpen door C.P. van Genk, vermoedelijk samen met Petrus Johannes van Genk. De kerk heeft een toren en een dakruiter. Ze werd in 1929 uitgebreid en in 1955-1956 hersteld van de schade die ze opgelopen had bij de Watersnoodramp van 1953.
• Windmolen Assumburg, van het type houten achtkant, gebouwd in 1780 en in 1889 naar Nieuw-Vossemeer verplaatst.
• Een houten kruis als oorlogsmonument, aan de Glymeseweg, opgericht op de plaats waar verzetsstrijder R. Elling uit Lepelstraat werd omgebracht.
• Monument voor de vijftig slachtoffers van de Watersnoodramp van 1953, met de tekst:
  Mensen op de levenszee,
  wees stil.
  De stem van God
  kan alleen gehoord
  worden in je hart als
  de tong zich stilhoudt.
  De storm bedaard is en
  de golven kalm zijn.

Musea

• In de molen Assumburg is een klein museum ingericht waar modellen zijn te vinden van alle in Nederland voorkomende molentypen.
• Het A.M. de Jong-museum, aan Voorstraat 29, gewijd aan de schrijver A.M. de Jong en zijn tijd.

Jaarlijkse evenementen

• Het Borstrock-festival met jaarlijks duizenden bezoekers en gerenommeerde bands als Uriah Heep, Green Lizard, After Forever, Saxon en De Sjonnies
• Carnaval

Natuur en recreatie

• Ommetje In de Boezem van de Eendracht is een wandelroute van ca. 9,8 km door Nieuw- Vossemeer en het buitengebied.
• De omgeving van Nieuw-Vossemeer bestaat uit zeekleipolderland dat voor akkerbouw wordt gebruikt. Hierin bevindt zich een enkel kreekrestant zoals de Rietkreek, met nog enkele moerassige oevers. Samen met het bosgebied De Stelle behoort dit tot het beheersobject Prinsland van Staatsbosbeheer.
• Nieuw-Vossemeer is aangelegd als een gedeeltelijk voorstraatdorp. Het kent een Voorstraat en een Achterstraat, maar geen symmetrie daarin. Een wandeling door Nieuw-Vossemeer is dan ook zeer de moeite waard, men waant zich in het verleden.
• Men kan zelf aan de hand het fietsknooppuntensysteem een route uitstippelen, maar men kan ook hier op deze website een route uitzoeken.

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, ODB
         Plaatsengids.nl
         Wikipedia
         Statline CBS
         www.ngw.nl
         Gemeente Steenbergen
         VVV Brabantse Wal
         Foxlake.nl