DINTELOORD

Status

Dinteloord is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de streek Baronie en Markiezaat, en maakt deel uit van de gemeente Steenbergen. Tot de gemeenteherindeling van 1997 was Dinteloord een zelfstandige gemeente onder de naam ’Dinteloord en Prinsenland’, een gemeente die verder geen andere dorpen dan alleen Dinteloord omvatte. Onder het dorp Dinteloord vallen wel een aantal buurtschappen, namelijk Boompjesdijk en Dintelsas.

Wapen

Naast wapen en vlag van de gemeente Steenbergen heeft de raad op 30 oktober 1997 vastgesteld dat de kernen Dinteloord, Nieuw-vossemeer en Steenbergen ieder ook nog een eigen dorps-, cq stadswapen en een eigen dorps- dan wel stadsvlag mogen voeren.

• Gemeentewapen: Sinds de gemeenteherindeling van 1997 is het oorspronkelijke gemeentewapen van Dinteloord en Prinsenland vervangen door het gezamenlijke gemeente Steenbergen wapen. Voor meer informatie hierover, lees hier verder.
• Dorpswapen: Het wapen van Dinteloord dateert uit 1606. Dinteloord werd in 1605 bedijkt en werd een eigen heerlijkheid, onafhankelijk van het nabijgelegen Steenbergen. De heerlijkheid was sterk afhankelijk van Breda, in 1606 werd zelfs gezegeld met het kleinzegel van Breda. De schepenbank van Dinteloord ging toen gebruikmaken van een wapenschild, gedragen door een engel. Ter onderscheid van het wapen van Breda werd als breukteken een hoorn uit het wapen van het prinsdom Oranje in het schildhart aangebracht, als symbool voor Prinsenland. De wapenkleuren komen overeen met die van het wapen van Breda.
  Van Dinteloord zijn 4 zegels bekend, allen met hetzelfde wapen, maar verschillend in de positie van de engel. Het oudste zegel vertoont de engel als in het wapen van Breda, op het tweede zegel hangen de benen van de engel langs het wapen en houdt hij in de linkerhand een penning. Een 18e eeuws zegel, waar de engel meer als een marionet staat afgebeeld vormde het ontwerp voor het huidige wapen. Het zegel uit 1641 vertoont als enige de hoorn omgewend.

  

  Links een afdruk van het zegel uit 1649, rechts uit 1800.
  
  Veel later, rond 1817 werd het wapen blauw van kleur en kreeg de engel een zeer kort tuniek met korte mouwen en een penning in de linkerhand.
  I : 16 juli 1817
  ’Van lazuur beladen met een hooren en verzeld en chef van 2 en en pointe van één St.Andrieskruis, alles van goud, en het schild vastgehouden door een engel van goud.’

  

  Vroeger werd de hoorn ook van sabel afgebeeld en was het veld keel met zilveren kruisjes, pas bij de officiële verlening is het wapen in de huidige (Rijks-)kleuren uitgevoerd.
  Vanaf oktober 1997 is het wapen van Dinteloord weer in ere hersteld, zij het nu als een dorpswapen. De engel draagt weer een lang en ruimhangend gewaad en de schildkleur is rood en de posthoorn is rood geworden.

  

Vlag

• Gemeentevlag: Sinds de gemeenteherindeling van 1997 gebruikt Dinteloord de gezamenlijke gemeente Steenbergen vlag. Voor meer informatie hierover, lees hier verder. De stadsvlag voor Dinteloord en Prinsenland zag er voor de gemeenteherindeling als volgt uit:

  

• Dorpsvlag: Met het in ere herstellen van het oude wapen van Dinteloord ontstond ook de noodzaak om te komen tot een nieuwe dorpsvlag. Immers de oude Dinteloordse vlag verwees naar de kleuren, vooral het Nassau-blauw uit het toenmalige wapen. De nieuwe dorpsvlag toont de drie schuinkruisjes uit het wapen op een rode baan. In het uitwaaiende witte gedeelte van de vlag komt de jachthoorn uit het wapen terug.

  

Naam

Gemeentenaam: De naam Dinteloord en Prinsenland werd al in 1448 genoemd. Dankzij haar cultuurhistorische ontwikkeling doet Dinteloord Hollands aan. Na de gemeenteherindeling van 1997 is de naam niet langer meer als gemeentenaam in gebruik.
Oudere schrijfwijzen: Emmery de Lyere, de toenmalige gouverneur van de vestingen Willemstad en Klundert, spreekt in een brief van 1 december 1604 al van ’le village de Dindeloort’, dat toen echter nog gesticht moest worden. 1606-1612 Dinteloord, 1810 Dinteloort.
Naamsverklaring: Prinsenland slaat op de omringende polders van het dorp, die ’des Prinsenland’ waren, werd in 1605 het land van de Prins, bedijkt en tot een bewoonbaar oord gemaakt. Het was toen de oudste polder in dit gebied, en nu heet het Oud(e) Prinslandsche Polder. De Dintel, toen nog Dindel geheten, een soort diepe geul ontstaan door de getijdenwerking van de zee, vormde de natuurlijke afwatering en boezem. Uit de combinatie bewoonbaar oord en Dintel ontstond de dorpsnaam Dinteloord, het enige dorp in deze poldergemeente. Het dorp en de polders tezamen werd dus Dinteloord en Prinsenland.
Carnavalsnaam: Tijdens carnaval heet Dinteloord Peejlòòfdurp (’peej’ = suikerbiet en verwijst naar het feit dat Europa’s grootste suikerfabriek zich in Dinteloord bevindt.)

Ligging

Dinteloord weergeven op een grotere kaart

Dinteloord en Prinsenland is gelegen in de Noord-Westhoek van de provincie Noord-Brabant. Als een soort eiland is het aan alle kanten omringd door water: in het westen: het Volkerak in het noorden: de Dintel in het oosten: het Mark-Vliet-kanaal in het zuiden: de Steenbergse en Roosendaalse Vliet Dinteloord Dinteloord ligt 5 km ten noordoosten van Steenbergen. Ten noorden van Dinteloord ligt Willemstad. Dichtbij gelegen steden zijn: Roosendaal, Zevenbergen en Bergen op Zoom. Nabijgelegen kernen zijn De Heen, Stampersgat, Heijningen. Vanuit het zuiden is Dinteloord te bereiken via de Steenbergeseweg (N259). Dit is de belangrijkste toegangsweg. Vanuit het noorden is Dinteloord ofwel te bereiken via de snelweg A29 en de provinciale weg N259 (het verlegnde van de N268 uit de richting Oud Gastel). Een alternatief is de route via de A29, afslag Willemstad en vervolgens via Sabinaweg, Volkerakweg, Oude Heijningsedijk, Verkorting, Postbaan en Havenweg. Deze laatste route is ook de verplichte route voor vrachtverkeer met bestemming Dintelmond.

Statistische gegevens

De eerste bekende cijfers dateren van 1840. Toen had de gemeente Dinteloord en Prinsenland 277 huizen met 2.035 inwoners, verdeeld in dorp Dinteloord 173/1.073 (= huizen/inwoners), Ouden Prinslandschen-Polder 45/467, Willems-Polder 5/53, Maria-Polder 16/204, Koningsoord-Polder 24/144, Dintel-Polder 6/56, Anna-Polder 3/12, Carolina-Polder 2/13 en Drie Vrienden-Polder 3/13.
Tegenwoordig heeft Dinteloord ongeveer 2.500 huizen met ongeveer 5.600 inwoners op een grondgebied van 5.723 hectare

Kerncijfers wijken en buurten
Gewijzigd op 20 december 2012
Gemeente / plaats / wijk	Jaar	Aantal	Aantal	Oppervlakte (ha)
		inwoners	woningen	Totaal	Land	Water
Dinteloord (dorp)	2005	5.680	2.330	4.992	4.842	150
	2008	5.630	2.375	4.991	4.842	149
	2010	5.680	2.400	4.991	4.843	148
	2012	5.615	.	4.993	4.840	153
© Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag/Heerlen 15-3-2013

Geschiedenis

onder constructie

Recente ontwikkelingen

Projecten zoals de aanleg van een groot glastuinbouw gebied in de Oud Prinslandse polder en het doortrekken van de snelweg A4 zullen de rustieke omgeving voorgoed veranderen.

Bezienswaardigheden

• Gevelstenen in Dinteloord.
• De Hervormde kerk, aan de Westvoorstraat 26, een bouwwerk uit 1693. Op 15 april 1693 kon door de heer Michiel Schouhamer "stadhouder, schepen en geswooren Heemraad in Prinsenland" de eerste steen voor de Kerk worden gelegd. Door vele schenkingen van de prins van Oranje, prins Willem III kon de kerk gebouwd worden. De Prins werd voortdurend van de vorderingen van de bouw op de hoogte gehouden. Door een verkeerde begroting was er een financieel tekort dat men oplostte door alle inwoners te belasten voor een zeker percentage.
• Het raadhuis, aan de Westvoorstraat 1, is een rechthoekig gebouw met een neoclassicistische voorgevel, die uit 1830 stamt en werd ontworpen door C. Korteweg. Het aanbrengen van de voorgevel was onderdeel van de verbouwing van een achterliggend, mogelijk 18e-eeuws huis.
• De Sjaloomkerk, aan de Steenbergseweg 2, is een gereformeerde kerk uit 1950, ontworpen door Egbert Reitsma en L.H. Reitsma. De kerk is een bakstenen zaalkerk maar ze oogt als een kruiskerk. Ze heeft een lage, vierkantige ingangs toren met een betonnen balustrade en een slanke spits.
• De Maranathakerk, aan de Prins Florisstraat 1, is een kerkgebouw van de Gereformeerde Gemeenten. Het gebouw, in modernistische stijl, met schuin aflopende gevels en een zeer slanke spits, stamt uit 1982.
• De kerk van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland (buiten verband) aan de Wilhelminastraat 20 is een bakstenen gebouw uit 1930, waar tot 1953 de Gereformeerde Gemeente kerkte. Het is een eenvoudig bakstenen gebouw met zadeldak en een dakruiter, bedekt met leien.
• De Sint-Petrus en Pauluskerk, aan de Westvoorstraat 2, uit 1951. Dit was een driebeukige bakstenen kerk met zadeldak, in een aan de Delftse School herinnerende, gotiserende stijl. Architect was C.M. van den Berg. Later is er een vierkante, vlakopgaande toren aan de ingangszijde bijgebouwd.
• Een aantal boerderijen met losstaande schuur, uit de 18e en 19e eeuw, waaronder
  • Noordzeedijk 120,
  • Noordzeedijk 10, de schuur van deze boerderij is echter verdwenen.
  • Stoofdijk 66
  • en Bloemdijk 20.
• De watertoren uit 1925 werd op 2 november 1944 door oorlogsgeweld vernietigd.
• De sluizen bij Dintelsas, uit 1828.

Musea

• Geen

Jaarlijkse evenementen

• Suikerstad Sportief organiseert jaarlijks op een zaterdag in mei de Suikerstadmars. U kunt kiezen uit de afstanden 5, 10, 25 en 40 kilometer.

Natuur en recreatie

• Dinteloord heeft alle kenmerken van een polderplaats. Dit is dan ook het grootste inpolderingsproject van West-Brabant. De oudste zoon van Prins Willem van Oranje heeft hieraan (rond 1600) een belangrijke bijdrage geleverd. In het stratenpatroon van het dorp is de oude nederzettingskern nog zichtbaar. Dinteloord is een voorstraatdorp, waarbij aan weerszijden van een bestaande kreek een voorstraat werd geprojecteerd (Ooster- en Westervoorstraat), en daarachter parallel ermee een achterstraat (Ooster- en Westerstraat). In latere jaren werd de kreek echter gedempt. Ook de verwoesting in 1944 heeft zijn sporen achtergelaten. Toch is de oorspronkelijke structuur van het dorp nog zichtbaar. Een wandeling door Dinteloord is zeker de moeite waard.
• Dinteloord wordt omringd door zeekleipolders, waarvan de Oude Prinslandse Polder de grootste is. In het zuiden vindt men de Roosendaalse Vliet en de Steenbergse Vliet en in het noorden de Dintel, terwijl in oostelijke richting het Mark-Vlietkanaal is te vinden. Een prachtig gebied om heerlijk doorheen te fietsen. U kunt zelf aan de hand het fietsknooppuntensysteem een route uitstippelen, maar u kunt ook hier op deze website een route uitzoeken.
• Voor de waterrecreant is er met al dat water rondom Dinteloord ook volop vertier mogelijk. En vergeet daarbij niet het Volkerak.
• Langs het Volkerak vindt men het natuurgebied de Dintelse Gorzen. Hier grazen shetland pony’s en Schotse Hooglanders. Een waar paradijs voor de wandelaar. Er zijn twee routes uitgezet, waarvan de grote niet in het broedseizoen gelopen mag worden.
• In vooral de Oude Prinslandse Polder liggen nog een aantal kreekrestanten: de Potmarkreek, de Molenkreek en de Derriekreek.

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, ODB
         Plaatsengids.nl
         Wikipedia
         Statline CBS
         www.ngw.nl
         Gemeente Steenbergen
         VVV Brabantse Wal
         www.Dinteloord.nl