TURFBELEVINGSROUTE ESSEN-NISPEN

Afstand	: 16,8 km; aangepaste route 16,9 km
Startpunt	: Essen, bij VVV De Tasberg Essen, Moerkantsebaan 50, 2910 Essen.
Bewegwijzering	: Geen
Werk aan de weg	: onbekend
Parkeergelegenheid	: Parkeerplaats bij VVV De Tasberg Essen, Moerkantsebaan 50, 2910 Essen.

Inleiding

Deze fietsroute leidt u langs de Turftuin in Nispen en vervolgens naar de Mikvaart te Horendonk. Essen en Nispen leefden gedurende 5 eeuwen van de turfontginningen. U passeert ook oude turfvaarten die niet altijd even goed herkenbaar meer zijn als vaarten. Het is soms niet voor te stellen dat men vroeger de grote vletten volgeladen met turf door deze vaarten trok.

Routekaart

Routebeschrijving

Km	Beschrijving
-	Vanaf startpunt te Essen richting station of met andere woorden bij het verlaten van de parkeerplaats linksaf over Moerkantsebaan.
	T-splitsing met Vossenboslaan rechtdoor over Moerkantsebaan.
	T-splitsing met Hemelrijk linksaf over Hemelrijk (* begin aangepaste route).
	Einde weg rechtsaf over Grensstraat en vervolgens spoorlijn over.
	T-splitsing met Essen-Oldenburgstraat rechtdoor over Grensstraat.
	T-splitsing met Hollands Diepstraat linksaf over Hollands Diepstraat (* einde aangepaste route)..
	Kruising met Nigtestraat rechtsaf over Nigtestraat.
	T-splitsing met Maststraat rechtdoor over Nigtestraat.
	Te Nispen einde weg rechtsaf over Bergsebaan.
	Kruising met Falmingostraat / Klokbergsestraat rechtdoor over Bergsebaan.
	T-splitsing met Kievitstraat rechtdoor over Bergsebaan.
	Op het Kerkplein ook wel kruising met Dorpstraat / Essenseweg rechtdoor over Heijbeeksestraat.
	T-splitsing met Oostmoer rechtdoor over Heijbeeksestraat.
	T-splitsing met Broekakkerstraat rechtdoor over Heijbeeksestraat.
	Op de rotonde de N262 oversteken, aan de overkant op de Zijseweide links- en meteen rechtsaf over Heijbeeksestraat.
	T-splitsing met Kerkweg rechtdoor over Het Dreefje.
	T-splitsing met Steenpaal rechtdoor over Het Dreefje.
	T-splitsing met Turfvaartsestraat rechtsaf over Turfvaartsestraat.
	T-splitsing met Grensstraat rechtdoor over Heiblok.
	Einde weg rechtsaf over bruggetje en meteen weer linksaf weg vervolgen over fietspad langs de Roosendaalse Vaart, later wordt het fietspad een normale weg, later Vaartstraat.
	Te Horendonk einde weg Over d’Aa oversteken en weg vervolgen over fietspad langs de Roosendaalse Vaart.
	Kruising Kraaienberg / Kraaienberg rechtdoor over Kraaienberg.
	Kruising Kraaienberg / Vaarkant rechtdoor over Kraaienberg.
	Einde weg rechtsaf over Kievitstraat, na de bocht Kraaienberg.
	In de bocht de weg links aanhouden, deze gaat onverhard verder, voor mensen die niet stevig op het zadel zitten of als het erg nat is door regen met de bocht naar rechts de verharde weg volgen en aan het eind rechtsaf Duiventorenstraat (routebeschrijving vanaf ** verder volgen).
	Wel over de onverharde weg gegaan, einde weg rechtsaf over Duiventorenstraat.
	Einde weg rechtsaf over Duivenstorenstraat.
	T-splitsing rechtdoor over Duivenstorenstraat.
	(**) T-splitsing met Rijkmakerlaan rechtdoor over Duivenstorenstraat.
	Kruising met Postbaan schuin oversteken en verder over Schriek.
	Einde weg rechtsaf over Schriek.
	T-splitsing met Ijkensbeemd / Ringelshoeve rechtsaf over Ringelshoeve.
	Einde weg linksaf over Schanker.
	Einde weg rechtsaf over fietspad langs Nieuwmoersesteenweg.
	Bij de verkeerslichten Ringweg (N117) oversteken en verder over Kapelstraat.
	Te Essen voorbij de afrit van de N117 linksaf (oversteken, goed oppassen!).
	Einde fietspad linksaf over Beliestraat
	T-splitsing met Magerbeek rechtdoor over Beliestraat.
	T-splitsing met Werf de bocht naar rechts volgen over Beliestraat.
	Kruising met Oude Baan / Molenstraat rechtdoor over Kerkstraat.
	T-splitsing met Burgemeester Dierickxsensstraat rechtdoor over Kerkstraat.
	T-splitsing met Sint Antoniusstraat rechtdoor over Kerkstraat.
	T-splitsing met Sint Antoniusplein rechtdoor over Kerkstraat.
	T-splitsing met Kerkhofweg rechtdoor over Kerkstraat.
	T-splitsing met Wijngaardstraat rechtdoor over Kerkstraat.
	T-splitsing met Klein Veldweg rechtdoor over Kerkstraat.
	Einde weg is er links aan de overkant de ingang van een tunneltje dat onder de spoorlijn langs gaat. Steek door dit tunneltje en vervolg aan de andere kant van het spoor de route over Moerkantsebaan.
	Net voorbij het viaduct, aan het einde van het fietspad, Moerkantsebaan (N125) oversteken en fietspad langs de Moerkantsebaan vervolgen tot aan het VVV.
Bron: Webmaster van deze site M.J. de Boevere 2015

Aangepaste route

Km	Beschrijving
	Einde weg linksaf over Grensstraat.
	T-splitsing met Hollandsedreef (onverhard) / Nigtestraat (verhard) rechtsaf over Nigtestraat.
	Kruising met Hollands Diepstraat rechtdoor over Nigtestraat. Vervolg de route volgens de bovenstaande beschrijving vanaf ’(* einde aangepaste route)’.
Bron: Webmaster van deze site M.J. de Boevere 2015

Waar je langs komt

Turf is een stuk gedroogd veen dat vroeger als brandstof werd gebruikt, daar waar het veen vroeger overspoeld werd door zeewater werd ook zout gewonnen uit het veen. Dit laatste gebeurde vooral in Steenbergen.
Er zijn twee soorten veen, te weten het hoogveen en het laagveen. Planten die onder droge condities afsterven worden met behulp van zuurstof door bacteriën afgebroken en omgezet in humus. Moerasgebieden zijn verzadigd met water, daardoor zit er weinig zuurstof in de bodem met tot gevolg dat planten niet kunnen worden afgebroken en zich gaan opstapelen tot een veenlaag. De oorsprong van het water bepaalt of we spreken over hoogveen of laagveen. Hoogveen krijgt enkel watertoevoer via neerslag. De plantengroei bestaat voornamelijk uit veenmos (Sphagnum). Hoogveen heeft een bruine tot zwarte kleur en is op sommige plekken in duizenden jaren uitgegroeid tot een pakket van wel vijf of zes meter dikte. Laagveen wordt juist onderwater gevormd en krijgt zijn watertoevoer van het grondwater. Het bestaat uit afgestorven resten van moerasplanten en Bomen. Laagveen is een pakket op elkaar gepakte, onverteerde resten van planten zoals zegges en riet, zaden, stukjes stengel, bladeren en soms zelfs insecten. Ook komen er resten van grotere planten in voor, zoals stukken bast, wortels of zelfs wel hele boomstammen. Het veen heeft een bruine of soms zwarte kleur. Zodra veen uit het water gehaald wordt, begint het te verteren tot humus. Eenmaal boven de grondwaterspiegel vindt er geen veenvorming meer plaats, tenzij veenmos (Sphagnum) gaat groeien. Lokaal kan er dus op laagveen hoogveenvorming plaatsvinden.

Met de opkomst van de welvarende textiel- en handelssteden in de 12e eeuw naam de vraag naar hout in het graafschap Vlaanderen toe. Daarnaast was er een enorme vraag naar hout voor huizen- en scheepsbouw en verwarming in deze steden. Dit alles zorgde voor een verregaande aantasting van de uitgestrekte bossen van de Graaf van Vlaanderen. Rond 1300 nam de bevolkingsgroei helemaal drastisch toe, waardoor met name in de steden zoals Brugge en Gent de vraag naar brandstof groter werd dan het aanbod. In de vroege Middeleeuwen was hout de enige brandstof die voorhanden was. Maar dat werd schaarser en er kwamen strenge beperkingen op het kappen van hout. Turf diende zich aan als 'nieuwe' brandstof. In de driehoek Antwerpen - Geertruidenberg - Willemstad, een oppervlakte van ongeveer 1200 vierkante kilometer, moet een aanzienlijke hoeveelheid veen aanwezig geweest zijn. Door gebrek aan hout stak men in 1263 bij Halsteren de spade voor het eerst in het veen stak voor ontginning. De regio veranderde van een dun bevolkte streek met veel woeste gronden tot een regio waar tal van dorpen en gehuchten zoals Nieuwmoer, Achtmaal, Vaartkant en Vleet uit de grond werden gestampt, zogenaamde nederzettingen van veenarbeiders. Er werd een heel netwerk van turfvaarten aangelegd met bruggen, spuien, duikers, houwers en aquaducten, waarlangs op onbemande platbodemschepen het turf door turfarbeiders naar turfmarkten, zoals onder andere Bergen op Zoom, Breda en Roosendaal werden getrokken. Vanuit de grotere uitvoerhavens werd de lading op grotere zeewaardige zeilschepen verder vervoerd naar afnemers in Brugge, Gent en Antwerpen.
5 Eeuwen lang heeft men in de driehoek Antwerpen - Geertruidenberg - Willemstad veen afgegraven tot uiteindelijk het onder het veen verborgen zand, dat tegenwoordig zo kenmerkend is voor de Kempen, aan de oppervlakte kwam. De laatste turfschuiten voeren in 1733 vanuit de Nol in de Kalmthoutse Heide naar Roosendaal. In 1743 kreeg Breda de laatste turf vanuit de Ma(a)tjes bij Nieuwmoer. Tastbare getuigen van het turfverleden zoals het samenhangende geheel van turfvaarten, nederzettingen van veenarbeiders, uitvoerhavens, bruggen en aquaducten verdwenen samen met de veenlaag. Wat overbleef was zand, dennenbossen en heide.

Fotoalbum

	Inhuldiging Turfbelevingspunt de Mikvaart (Horendonk, België) Organisatie: Gemeente Essen en het Regionaal landschap (dd 30-05-2015) (59 afbeeldingen)
	Fotoalbum